ماست یونانی یا “Greek Yogurt” یکی از محصولات لبنی پرطرفدار در سراسر جهان است که به دلیل مزه‌ی شیرین و مرغوب و همچنین ارزش غذایی بالا، بین علاقمندان به تغذیه سالم و سلامت محبوبیت فراوانی یافته است. در ادامه به بررسی تعریف، طرز تهیه، و خواص علمی این نوع ماست پرداخته می‌شود.

تعریف ماست یونانی

ماست یونانی نوعی ماست چرب و ضخیم است که به روشی خاص تهیه می‌شود. این محصول با فرآوری اضافی شیر و حذف آب مصل (Whey) از ماست عادی، به یک ماست ضخیم و پروتئین‌گرا تبدیل می‌شود. ماست یونانی دارای محتوای پروتئین بالا، کمتر یا متوسط چربی و مزه‌ای شیرین و نسبتاً ترش است.

طرز تهیه ماست یونانی

راه‌های مختلفی برای تهیه ماست یونانی وجود دارد، اما روش معمول شامل مراحل زیر است:

1. آماده‌سازی شیر:
   • ابتدا شیر (معمولاً شیر کاه یا گاوی) را گرم می‌کنند تا به دمای مناسب برای فرآوری باکتری‌ها برسد. دمای مناسب برای فعال‌سازی باکتری‌های قارچ‌گیاهی (Lactobacillus bulgaricus و Streptococcus thermophilus) حدود 43 تا 46 درجه سانتیگراد است.
2. افزودن فره:
   • فره ماست (Yogurt starter) که شامل باکتری‌های لازم برای تخمیر شیر است، به شیر گرم شده اضافه می‌شود. این باکتری‌ها باعث تخمیر لاکتوز (قند شیر) و تبدیل آن به اسید لاکتیک می‌شوند که منجر به ترش شدن ماست می‌گردد.
3. پهن شدن ماست:
   • ماست بعد از تخمیر به صورت عادی تهیه می‌شود، سپس در یک قطعه پارچه یا فیلتر خاص قرار می‌گیرد تا آب مصل (Whey) از آن جدا شود. این فرآیند ممکن است چند ساعت به طول بکشد.
4. آماده‌سازی نهایی:
   • پس از جدا شدن آب مصل، ماست باقی‌مانده به یک ماست ضخیم و چرب تبدیل می‌شود که به آن ماست یونانی می‌گویند. در این مرحله می‌توان به ماست یونانی میوه‌ها، عسل، یا سایر مواد اضافه کرد.

خواص علمی ماست یونانی

ماست یونانی به دلیل فرآوری خاصش، دارای خواص غذایی و سلامتی‌محور برجسته‌ای است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین خواص علمی آن می‌پردازیم:

1. محتوای پروتئین بالا:
   • ماست یونانی دارای محتوای پروتئین بالاتری نسبت به ماست عادی است. در هر 100 گرم ماست یونانی، حدود 8 تا 10 گرم پروتئین وجود دارد، در حالی که ماست عادی فقط حدود 3 تا 5 گرم پروتئین دارد. این ویژگی آن را به یک گزینه مناسب برای افرادی که به دنبال تقویت عضلات یا کاهش وزن هستند، تبدیل کرده است.
2. کم کربوهیدرات:
   • به دلیل جدا شدن آب مصل، ماست یونانی کمتر کربوهیدرات دارد و برای افرادی که به دنبال یک رژیم کم قند هستند، مناسب است.
3. حالت چربی:
   • ماست یونانی معمولاً دارای چربی بیشتری نسبت به ماست عادی است، اما نسخه‌های کم چربی یا بدون چربی نیز در دسترس هستند. چربی‌های موجود در ماست یونانی اغلب از نوع سالم هستند و به بهبود سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند.
4. محتوای باکتری‌های مفید:
   • ماست یونانی دارای باکتری‌های مفیدی مثل Lactobacillus و Streptococcus است که به بهبود سیستم گوارشی کمک می‌کنند. این باکتری‌ها نقش مهمی در تنظیم معده و روده و افزایش قدرت دستگاه ایمنی انسان دارند.
5. مزایای سلامتی:
   • تقویت استخوان: ماست یونانی غنی از کلسیم و ویتامین D است که به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند.
   • کاهش وزن: ماست یونانی به دلیل محتوای پروتئین بالا و کم کربوهیدرات، گزینه‌ای مناسب برای کاهش وزن است.
   • کنترل شکر خون: ماست یونانی به دلیل کم بودن قند طبیعی، می‌تواند در کنترل شکر خون افراد دیابتی کمک کند.
6. اثرات ضدالتهابی:
   • ماست یونانی دارای خواص ضدالتهابی است که می‌تواند به کاهش التهاب‌ها در بدن کمک کند.

استفاده‌های مختلف ماست یونانی

ماست یونانی به دلیل مزه‌ی شیرین و ضخامت خود، در بسیاری از آشپزی‌ها و تهیه غذاهای مختلف کاربرد دارد:

• دوغ و شربت‌های سرد: ماست یونانی می‌تواند به عنوان پایه برای تهیه دوغ‌ها یا شربت‌های سرد مورد استفاده قرار گیرد.
• دسرها: ماست یونانی می‌تواند به عنوان پایه برای تهیه دسرهایی مانند ماست و میوه، ماست و عسل یا ماست و شکر قند استفاده شود.
• پخت و پز: در بسیاری از آشپزی‌های مدیترانه‌ای، ماست یونانی به عنوان عامل کثیف‌کننده در غذاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نتیجه‌گیری

ماست یونانی یکی از محصولات لبنی پرطرفدار و پر ارزش غذایی است که به دلیل محتوای پروتئین بالا، باکتری‌های مفید و خواص سلامتی‌محور، بین علاقمندان به تغذیه سالم محبوبیت فراوانی یافته است. این محصول نه تنها به بهبود سلامت گوارشی کمک می‌کند، بلکه در کاهش وزن، تقویت استخوان‌ها و کنترل شکر خون نیز نقش دارد. با توجه به انعطاف‌پذیری و مزه‌ی شیرین آن، ماست یونانی می‌تواند در بسیاری از غذاهای مختلف به کار رود و به عنوان یک گزینه سالم و لذت‌بخش در رژیم غذایی قرار گیرد.میتوانید نظرات وپیشنهادات خود را در فودکده کامنت کنید

تاریخچه ماست یونانی

ماست یونانی، که با نام‌های دیگری همچون “ماستیکا” (Mastic) یا ” Masticha ” شناخته می‌شود، یک محصول طبیعی و قدیمی است که از درخت Pistacia lentiscus var. chia ، نوع خاصی از درخت پسته، به دست می‌آید. این درخت در جزیره یونانی خیوس (Chios) رشد می‌کند و تولید ماست یونانی به عنوان یک صنعت بومی در این منطقه به وجود آمده است. تاریخچه ماست یونانی به هزاران سال پیش بر می‌گردد و نقش مهمی در فرهنگ، تجارت و حتی پزشکی یونان باستان داشته است.

تاریخچه و اصل تولید ماست یونانی

ماست یونانی به صورت طبیعی از درختان پسته‌ای که در جزیره خیوس رشد می‌کنند، به دست می‌آید. این درختان به ویژه در مناطق جنوبی جزیره، در شهرک‌هایی مثل ماستیخاریا (Mastichochoria)، کشت و مورد استفاده قرار می‌گیرند. تاریخ تولید ماست به دوران باستان بازمی‌گردد و برخی منابع تاریخی نشان می‌دهند که انسان‌ها از حداقل ۴,۰۰۰ سال پیش از میلاد از این ماده استفاده می‌کرده‌اند.

در یونان باستان، ماست به عنوان یک ماده چسبنده، عطر، مواد غذایی و حتی درمانگر در پزشکی استفاده می‌شد. افلاطون، هیپوکرات و دیگر فیلسوفان و پزشکان معروف یونانی از خواص درمانی ماست یاد کرده‌اند. برای مثال، هیپوکرات، پدر پزشکی، ماست را برای درمان مشکلات گوارشی، التهابات دهان و حتی بهبود تنفس توصیه می‌کرد.

فرآیند تولید ماست یونانی

تولید ماست یونانی یک فرآیند دستی و بومی است که از قرن‌ها قبل تا به امروز حفظ شده است. درختان پسته‌ای که ماست تولید می‌کنند، باید حداقل ۵۰ سال سن داشته باشند تا مقدار مناسبی از روزنه (صمغ) تولید کنند. فرآیند تولید شامل مراحل زیر است:

1. برش درختان : در اوایل تابستان، چرم درختان با ابزارهای خاص به صورت دستی بریده می‌شود تا روزنه آن به بیرون بیاید.
2. جمع‌آوری روزنه : روزنه‌هایی که از درختان به زمین فشار می‌یابند، بعد از چندین هفته خشک می‌شوند و با دقت جمع‌آوری می‌شوند.
3. پاک‌کردن و پردازش : روزنه‌های جمع‌آوری‌شده پس از خشک شدن، تمیز کرده و به صورت دستی یا ماشینی شسته می‌شوند تا از آلودگی‌ها پاک شوند.
4. بسته‌بندی : در نهایت، ماست خشک‌شده به صورت ذرات کوچک و شفاف در ظرف‌های مختلف بسته‌بندی می‌شود.

کاربردهای ماست یونانی

ماست یونانی به دلیل خواص منحصر به فرد خود، در انواع مختلفی از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد:

1. غذا و نوشیدنی : ماست یونانی به عنوان افزودنی طعم‌دار در شیرینی‌ها، آب‌میوه‌ها، آب‌جویجات و حتی نوشیدنی‌های الکلی مانند “راکی” (Raki) استفاده می‌شود.
2. پزشکی و دارویی : به دلیل خواص ضدالتهابی، ضدباکتری و ضداکسیدانی، ماست در تولید داروها و مواد مراقبت از دهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. زیبایی و بهداشت : ماست یونانی در صنایع آرایشی و بهداشتی، به ویژه در تولید عطر، کرم و ماسک چشمی استفاده می‌شود.
4. صنایع چسب : در گذشته، ماست به عنوان یک چسب طبیعی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

جریان تجاری ماست یونانی

ماست یونانی به دلیل کیفیت منحصر به فرد خود، فقط در جزیره خیوس تولید می‌شود و این موضوع به آن ارزش بیشتری داده است. در گذشته، تجارت ماست یونانی یکی از مهم‌ترین منابع درآمد این منطقه بوده است. در دوران امپراتوری بیزانس و سپس تحت حکومت عثمانی، ماست یونانی به عنوان کالای گرانبهایی شناخته می‌شد و به نقاط مختلف جهان صادر می‌شد.

امروزه، ماست یونانی به عنوان یک محصول ملی و ثبت‌شده در اتحادیه اروپا (EU) با وضعیت “DOP” (Protected Designation of Origin) شناخته می‌شود که به آن حمایت قانونی می‌دهد.

اثرات علمی و سلامتی ماست یونانی

پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که ماست یونانی شامل ترکیباتی است که می‌توانند به بهبود سلامت کلی کمک کنند. برخی از این اثرات شامل موارد زیر هستند:

• کاهش علائم گastroesophageal reflux disease (GERD)
• بهبود سلامت گوارش
• پیشگیری از عفونت‌های باکتریایی
• کاهش ضربان قلب و فشار خون
• افزایش سلامت دهان و دندان

نتیجه‌گیری

ماست یونانی نه تنها یک محصول تاریخی و فرهنگی است بلکه یکی از مهم‌ترین نمادهای صنعتی و اقتصادی جزیره خیوس است. با توجه به خواص درمانی، کاربردهای گسترده و ارزش تاریخی آن، ماست یونانی همچنان در سراسر جهان مورد توجه قرار می‌گیرد و به عنوان یکی از محصولات طبیعی و منحصر به فرد شناخته می‌شود. تولید و استفاده از این محصول، نشان‌دهنده ارتباط عمیق مردم یونان با طبیعت و فرهنگ خود است. میتوانید نظرات وپیشنهادات خودرا در سایت فودکده به اشتراک بگذارید.